बैंकिङ खबर/ वाणिज्य बैंकहरुको ब्याजदर ४५ महिनायताकै सस्तो भएको छ । वैशाख महिनाका लागि तीन वटा वाणिज्य बैंकले एकवर्षे व्यक्तिगत मुद्दती निक्षेपको ब्याजदर बढाएको र दुई वटाले घटाएका छन् । बाँकी १५ बैंकले एकवर्षे मुद्दती निक्षेपको ब्याजदर स्थिर राखेका छन् ।
यसअनुसार वैशाखमा एकवर्षे मुद्दती निक्षेपको औसत अधिकतम ब्याजदर ६.०२५ र न्यूनतम ४.०६१ प्रतिशत कायम भएको छ । चैतमा मुद्दती निक्षेपको औसत अधिकतम ब्याजदर ६.०१४ र न्यूनतम ४.०५१ प्रतिशत थियो । यस्तै २० वाणिज्य बैंकमध्ये वैशाखका लागि साधारण बचतको ब्याजदर एउटा बैंकले बढाएको छ भने एउटाले घटाएको छ ।
यसअनुसार वाणिज्य बैंकहरूमा वैशाखका लागि साधारण बचतको औसत अधिकतम ब्याजदर ४.४१४ र न्यूनतम ३.०१३ प्रतिशत कायम भएको छ । यही चैतमा यस्तो ब्याजदर क्रमशः ४.४६४ र ३.०१३ प्रतिशत रहेको बैंकहरूले प्रकाशन गरेको मासिक ब्याजदरको तालिकामा उल्लेख छ ।
लामो समयदेखिको तरलता कायम रहेको भन्दै पछिल्ला हरेक महिना बैंक तथा वित्तीय संस्थाले निक्षेपको ब्याजदर घटाउँदै आएका छन् । सोही क्रममा बैंकहरूले वैशाखका लागि पनि घटाएर निक्षेपको नयाँ ब्याजदर प्रकाशन गरेका हुन् ।
निक्षेपको ब्याजदरसँगै कर्जाको ब्याजदर पनि घटेर गत फागुनमा औसत ८.४ प्रतिशतमा झरेको छ । यो करिब ४ वर्ष (४५ महिना) अघिको अवस्था हो । आर्थिक वर्ष २०७७/७८ असारमा बैंक तथा वित्तीय संस्थामा ऋणको ब्याजदर औसत ८.४३ प्रतिशत थियो । त्यसयता ऋणको ब्याजदर उकालो लागेको थियो । आर्थिक वर्ष २०७९/८० को फागुनमा ऋणको ब्याजदर औसत १३.०३ प्रतिशत पुगेको थियो । त्यसयता पुनः ब्याजदर घट्न थाल्यो । सोही क्रममा गत फागुनमा ऋणको औसत ब्याजदर ८.४ प्रतिशतमा झरेको छ ।
आर्थिक वर्ष २०७७/७८ असारमा बैंक तथा वित्तीय संस्थामा निक्षेपको ब्याजदर औसत ४.६५ प्रतिशत थियो । त्यसयता ब्याजदर बढेर औसत साढे ८ प्रतिशतसम्म पुगेको थियो । पछिल्ला महिनामा ब्याजदर घटेर गत फागुनमा ४.५४ प्रतिशत कायम भएको राष्ट्र बैंकको तथ्यांक छ ।
२०८१ फागुनमा वाणिज्य बैंकहरूको निक्षेपको भारित औसत ब्याजदर ४.५४, विकास बैंकहरूको ५.३२ र वित्त कम्पनीको ६.३६ प्रतिशत रहेको राष्ट्र बैंकको मासिक तथ्यांक छ । २०८० फागुनमा वाणिज्य बैंकको निक्षेपको भारित औसत ब्याजदर ६.७४, विकास बैंकहरूको ७.९३ र वित्त कम्पनीहरूको ९.१३ प्रतिशत कायम भएको थियो ।
२०८१ फागुनमा भने वाणिज्य बैंकहरूको कर्जाको भारित औसत ब्याजदर ८.४०, विकास बैंकहरूको ९.७८ र वित्त कम्पनीहरूको १०.५३ प्रतिशत छ । २०८० फागुनमा वाणिज्य बैंकहरूको कर्जाको भारित औसत ब्याजदर १०.७८, विकास बैंकहरूको १२.५२ र वित्त कम्पनीहरूको १३.६१ प्रतिशत रहेको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ ।
चालु आर्थिक वर्षको आठ महिना (साउनदेखि फागुन) बैंक तथा वित्तीय संस्थामा २ खर्ब ७७ अर्ब ३३ करोड रुपैयाँ निक्षेप थपिएको छ । गत असारको तुलनामा यो ४.३ प्रतिशतको वृद्धि हो । गत वर्षको सोही अवधिमा यस्तो निक्षेप ४ खर्ब ३५ अर्ब ८७ करोड (७.६ प्रतिशत) ले बढेको थियो । गत असार मसान्तमा बैंकहरूको कुल निक्षेप ५७ खर्ब ५५ अर्ब रहेकामा गत फागुनसम्म बढेर ६० खर्ब ३७ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ ।
गएका आठ महिनामा २० वाणिज्य बैंकले कुल ३ खर्ब ४ अर्ब रुपैयाँ थप कर्जा प्रवाह गरेका छन् । गत असार मसान्तको तुलनामा यो ६ प्रतिशतको वृद्धि हो । गत वर्षको सोही अवधिमा यस्तो कर्जा १ खर्ब ९९ अर्ब ५० करोड (४.२ प्रतिशत) ले बढेको थियो । वार्षिक बिन्दुगत आधारमा २०८१ फागुन मसान्तमा बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट निजी क्षेत्रतर्फ प्रवाहित कर्जा ७.७ प्रतिशतले बढेको छ । गत असारमा ४५ खर्ब ७१ अर्ब रुपैयाँ रहेको वाणिज्य बैंकहरूको कुल कर्जा फागुनसम्म बढेर ४८ खर्ब ५१ रुपैयाँ पुगेको छ ।
कर्जा र निक्षेपको उल्लिखित तथ्यांकले चालु आर्थिक वर्षको आठ महिनाको अवधिमा निक्षेपभन्दा कर्जाको वृद्धिदर उच्च रहेको देखाएको छ । यो आर्थिक वर्ष सकिन अब तीन महिना मात्र बाँकी छ । यो वर्ष सरकारले साढे १२ प्रतिशतले कर्जा विस्तार गर्ने लक्ष्य तय गरेको छ ।
कर्जाको ब्याजदर सस्तो हुँदा हुने फाइदाहरू
कर्जाको ब्याजदर सस्तो हुनु आर्थिक विकास, लगानी प्रवद्र्धन, रोजगारी सिर्जना तथा उपभोक्ताको वित्तीय अवस्था मजबुत पार्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । यसको प्रभाव व्यक्तिगत, व्यापारिक तथा राष्ट्रिय अर्थतन्त्रका विभिन्न पक्षमा पर्न जान्छ । विस्तृत रूपमा हेर्दा, कर्जाको ब्याजदर सस्तो हुँदा निम्न फाइदाहरू प्राप्त हुन्छन्।
१. व्यक्तिगत तथा पारिवारिक वित्तीय अवस्था सुदृढ हुन्छ
ब्याजदर सस्तो हुँदा व्यक्तिहरूले कम लागतमा ऋण प्राप्त गर्न सक्छन्। यसको निम्न फाइदाहरू हुन्छन्ः
मासिक किस्ता कम हुने
ब्याजदर कम हुँदा ऋणको मासिक किस्ता घट्ने भएकाले ऋणीलाई आर्थिक सहजता हुन्छ।
बचत गर्न सकिने सम्भावना बढ्नेः कम ब्याज तिर्नुपर्ने भएकाले बचतको अवसर बढ्छ।
ऋण चुक्ता गर्ने समय छोटिनेः कम ब्याजदर हुँदा मानिसहरू ऋणको मूलधन छिटो तिर्न सक्षम हुन्छन्।
२. घरजग्गा तथा सवारी किन्ने अवसर बढ्ने
सस्तो ब्याजदरले घर तथा गाडी किन्न चाहनेहरूका लागि ऋण लिने आकर्षण बढाउँछ।
गृह कर्जा (होम लोन) किफायती हुनेः सस्तो ब्याजदरले मानिसहरूलाई घर किन्ने अवसर उपलब्ध गराउँछ।
घरजग्गा बजार (रियल स्टेट) फस्टाउनेः घर तथा अपार्टमेन्ट किन्ने माग बढ्दा घरजग्गा व्यवसाय वृद्धि हुन्छ।
सवारी कर्जा (अटो लोन) किफायती हुनेः ब्याजदर सस्तो हुँदा नयाँ तथा पुराना गाडी किन्न सजिलो हुन्छ।
३. व्यापार तथा उद्योग क्षेत्रमा लगानी प्रवद्र्धन
कम्पनी तथा व्यवसायीहरूले कम ब्याजदरमा ऋण लिएर आफ्नो उद्योग विस्तार गर्न सक्छन्।
उद्योग स्थापना तथा विस्तार हुनेः सस्तो ऋण उपलब्ध हुँदा नयाँ उद्योगहरू स्थापना गर्न र पुराना व्यवसायहरू विस्तार गर्न सजिलो हुन्छ।
उत्पादन लागत कम हुनेः ब्याजदर कम हुँदा उद्योगहरूको वित्तीय भार घट्छ, जसले गर्दा उत्पादन लागत घट्छ।
नयाँ स्टार्टअप तथा उद्यमशीलता प्रवद्र्धनः साना व्यवसाय तथा स्टार्टअपहरूले सस्तो कर्जाबाट फाइदा लिन सक्छन्।
४. रोजगारी सिर्जना हुने
व्यवसाय तथा उद्योग विस्तार हुँदा नयाँ रोजगारीका अवसरहरू सिर्जना हुन्छन्।
उद्योग तथा कम्पनीहरूले नयाँ कर्मचारी भर्ती गर्छन्।
नयाँ लगानीकर्ताहरूले स्टार्टअप तथा व्यवसाय खोल्न प्रेरित हुन्छन्।
कृषि तथा पर्यटन क्षेत्र फस्टाउनेः कृषक तथा पर्यटन व्यवसायीहरूले सस्तो कर्जाबाट फाइदा उठाउन सक्छन्।
५. शेयर बजार तथा सम्पत्ति बजारमा सकारात्मक प्रभाव
ब्याजदर कम हुँदा लगानीकर्ताहरू बैंकमा पैसा राख्नुको सट्टा शेयर तथा सम्पत्ति बजारमा लगानी गर्न प्रेरित हुन्छन्।
शेयर बजारमा वृद्धि हुनेः कम ब्याजदर हुँदा कम्पनीहरूले लगानी बढाउने भएकाले शेयरको मूल्य वृद्धि हुन्छ।
घरजग्गा तथा अन्य सम्पत्तिमा लगानी प्रवद्र्धन हुनेः मानिसहरू बैंकमा पैसा राख्नुको सट्टा सम्पत्ति (जस्तैः घर, जमिन, सुन आदि) किन्नेमा आकर्षित हुन्छन्।
६.उपभोक्ताहरूको क्रयशक्ति वृद्धि हुने
ब्याजदर कम हुँदा सामान तथा सेवाहरू किन्ने आर्थिक क्षमता बढ्छ।
उपभोक्ता खर्च बढ्नेः कम ब्याजदरले उपभोक्ताहरूलाई बढी पैसा खर्च गर्न प्रेरित गर्छ।
इलेक्ट्रोनिक्स, घरायसी सामग्री तथा विलासिता सामानको बिक्री बढ्ने।
स्थानीय तथा अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार प्रवद्र्धन हुने।
७. बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूलाई पनि फाइदा
ब्याजदर कम हुँदा बैंकहरूले पनि विभिन्न तरिकाले फाइदा उठाउन सक्छन्।
बढी व्यक्तिहरूले ऋण लिने भएकाले बैंकको कारोबार वृद्धि हुन्छ।
ऋण तिर्ने क्षमता बढ्ने भएकाले डिफल्ट (ऋण नतिर्ने) दर घट्छ।
नयाँ ग्राहकहरू बैंकिङ प्रणालीमा आकर्षित हुन्छन्।
८. महँगी नियन्त्रणमा सहयोग पुग्ने
ब्याजदर कम हुँदा उत्पादन तथा सेवाको लागत घट्ने भएकाले महँगी नियन्त्रणमा सहयोग पुग्छ।
उत्पादन सस्तो हुँदा सामान तथा सेवाको मूल्य सस्तो हुन्छ।
उपभोक्ताले सस्तो ब्याजमा कर्जा लिएर आर्थिक गतिविधि बढाउन सक्छन्।
अर्थतन्त्रमा स्थायित्व आउँछ।
सस्तो ब्याजदरले व्यक्तिगत वित्तीय अवस्था सुधार गर्नुका साथै व्यवसाय, उद्योग, रोजगारी, शेयर बजार तथा सम्पत्ति बजारलाई सकारात्मक प्रभाव पार्छ।
यसले सम्पूर्ण अर्थतन्त्रलाई चलायमान बनाउन मद्दत गर्छ। त्यसैले, सरकारी नीतिहरूले सन्तुलित ब्याजदर कायम राख्न आवश्यक छ ताकि ऋणी, व्यवसायी तथा लगानीकर्ताहरूले अधिकतम फाइदा लिन सकून्।
