बैंकिङ खबर/ नेपालको वर्तमान राजनीतिक संकटका सम्भावित समाधानबारे बैंकर मनोज ज्ञवालीले कृत्रिम बुद्धिमत्ता प्रविधि च्याटजीपिटीसँग संवाद गरेका छन् । नबिल बैंकका सिइओ समेत रहेका ज्ञवालीको प्रश्नमा रोचक उत्तर पाएका छन्।
यस्तो छ उत्तर
नेपालको वर्तमान राजनीतिक संकटका सम्भावित समाधानहरू के हुन सक्दछ ?
१. संविधानको आत्मा अनुसार शासन सञ्चालन
राजनीतिक दलहरूले सत्ता स्वार्थभन्दा माथि उठी संविधानको मर्म र लोकतान्त्रिक मूल्यप्रति प्रतिवद्ध रहनुपर्छ। संवैधानिक संस्थाहरू — न्यायपालिका, संसद्, र संवैधानिक आयोगहरू- स्वतन्त्र र निष्पक्ष रूपमा काम गर्न पाउनुपर्छ।
२. दलभित्रको लोकतन्त्र मजबुत पार्नुपर्ने
दलभित्र व्यक्तिवाद र परिवारवाद हटाएर आन्तरिक लोकतान्त्रिक अभ्यास (जस्तै पारदर्शी चुनाव, नीति-आधारित निर्णय) सुनिश्चित गर्नुपर्छ। यसले दलहरूलाई दीर्घकालीन रूपमा सक्षम र जवाफदेही बनाउँछ।
३. भ्रष्टाचारविरुद्ध शून्य सहनशीलता
राजनीतिक संकटको जड नै भ्रष्टाचार र दण्डहीनता हो। अख्तियार, न्यायालय र नागरिक समाजले सहकार्य गर्दै ठूला भ्रष्टाचार मुद्दामा नतिजा ल्याउने वातावरण बनाउनु जरुरी छ।
४. युवा पुस्ताको नेतृत्वमा सहभागिता
राजनीतिमा नयाँ पुस्ताको सहभागिता बढाउन कानुनी र संस्थागत ढाँचा निर्माण हुनुपर्छ। पुराना नेताहरूले स्थानान्तरण र सल्लाहकार भूमिकामा सर्ने संस्कार बसाल्नुपर्छ।
५. आर्थिक शासन सुधार
राजनीतिक स्थायित्व बिना आर्थिक प्रगति असम्भव हुन्छ। त्यसैले नीति-निरन्तरताको ग्यारेन्टी, लगानीमैत्री वातावरण र स्थानीय तहलाई अधिकार सम्पन्न बनाउनु दीर्घकालीन समाधान हो।
६. राष्ट्रिय सहमतिको संस्कृति पुनःस्थापना
दलहरूबीच संवाद, साझा न्यूनतम एजेन्डा र दीर्घकालीन राष्ट्रिय दृष्टिकोणमा सहमति हुन आवश्यक छ, जस्तै: आर्थिक पुनरुत्थान, संघीयता सुदृढीकरण, शिक्षामा सुधार र रोजगारी सिर्जना।
च्याटजीपिटीले निष्कर्षमा भनेको छ,
नेपालको राजनीतिक संकटको समाधान नेतृत्वको इमानदारी, संस्थागत सुधार र नागरिक दबाबमा निहित छ। जबसम्म नेताहरू देशलाई व्यक्तिगत लाभभन्दा माथि राख्दैनन्, तबसम्म स्थायित्व सम्भव हुँदैन। तर यदि दलहरू मिलेर दीर्घकालीन साझा दृष्टिकोणमा अघि बढे भने नेपाल पुनः स्थायित्व र समृद्धिको बाटोमा फर्कन सक्छ ।
