बैंकिङ खबर/ नेपालमा बैंकहरूमा साइबर सुरक्षा एउटा महत्वपूर्ण मुद्दा बन्दै गएको छ । पछिल्लो समय डिजिटल बैंकिङ र अनलाइन कारोबारको वृद्धि भएसँगै साइबर सुरक्षामा चुनौतीहरू पनि बढेका हुन् । धेरैजसो बैंकहरूले सुरक्षा सुदृढ गर्न फायरवाल, एन्टिभाइरस प्रणाली, मल्टिफ्याक्टर अथेण्टिकेसन जस्ता उपाय अपनाएका छन् ।
साथै, नेपाल राष्ट्र बैंकले साइबर सुरक्षाका लागि निश्चित निर्देशनहरू जारी गरेको छ, जसले बैंकलाई आफ्नो सिस्टम अपडेट गर्न र सम्भावित जोखिम कम गर्न प्रेरित गरेका छ । तर, पूर्णरूपमा सुरक्षित हुनु अझै चुनौतीपूर्ण छ । मुख्य समस्या दक्ष जनशक्तिको अभाव, नियमित परीक्षणको कमी, र साइबर आक्रमणको बढ्दो परिष्कृत प्रविधि हो ।
समाधानका उपायहरू
साइबर सुरक्षाका समस्याको समाधानका लागि बैंकहरूले विभिन्न उपाय अपनाउन सक्छन्। यहाँ केही प्रभावकारी कदमहरूको चर्चा गरिएको छ ।
साइबर सुरक्षा रणनीति बनाउने
प्रत्येक बैंकले आफ्नै साइबर सुरक्षा रणनीति तयार गर्नुपर्छ । यसमा जोखिम विश्लेषण, प्राथमिकता निर्धारण, र सुरक्षाकोषका लागि बजेट सुनिश्चित गर्नुपर्छ ।
नियमित परीक्षण र अपडेट
बैंकका प्रणालीहरूमा नियमित रूपमा पेनिट्रेसन र अपडेट गरिनुपर्छ । यसले कमजोरीहरू समयमै पत्ता लगाएर समाधान गर्न मद्दत गर्छ ।
दक्ष जनशक्ति तालिम
कर्मचारीहरूलाई साइबर सुरक्षा सम्बन्धी तालिम दिनु आवश्यक छ । यसले उनीहरूलाई सामाजिक इन्जिनियरिङ, फिसिङ आक्रमण, र अन्य खतराबाट जोगिन सघाउँछ ।
सशक्त निगरानी प्रणाली
बैंकहरूले वास्तविक समयमा साइबर आक्रमण पहिचान गर्नका लागि एडभान्स थ्रेट डिटेक्शन सिस्टम (like SIEM tools) लागू गर्नुपर्छ ।
ग्राहक सचेतना
ग्राहकहरूलाई सुरक्षित अनलाइन कारोबार, पासवर्ड व्यवस्थापन, र फिसिङ मेलहरूबाट बच्न आवश्यक जानकारी दिनुपर्छ । अन्ततः, सरकार र नियामक संस्थासँग सहकार्यः नेपाल राष्ट्र बैंक र अन्य निकायसँग मिलेर साइबर सुरक्षाका नीति तथा नियम कडाइका साथ पालना गर्नुपर्छ ।
