बैंकिङ खबर/ बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुमा कारोबार गर्ने ग्राहकहरूको आर्थिक, सामाजिक, नैतिक, व्यवसायिक, पारिवारिक तथा कानुनी हैसियत जनाउने विवरणहरु लिखित रुपले संकलन गरी आफ्ना ग्राहकहरुको बारेमा बिस्तृत जानकारी हासिल गर्ने प्रक्रियालाई ग्राहक पहिचान(KYC) भन्न सकिन्छ।
बैंक तथा वित्तीय संस्थाका शेयरधनी, बैंकका कर्मचारीहरु, बैंकलाई सामान सप्लाई गर्ने फर्महरु, सरकार, केन्द्रीय बैंक र बैंकमा आउने नियमित सेवाग्राहीहरु सबै बैंकका ग्राहक हुन् जसले बैंकसमक्ष पैसा डिपोजिट गर्न कर्जा लिन प्रतितपत्र खोल्न बैंक ग्यारेन्टी जारी गर्न wa बिदेशी बिनिमय सबै गर्न आउने गर्दछन्।
तसर्थ, आफ्ना ग्राहकहरूको सम्पूर्ण विवरण लिखितरुपमा अभिलेख गर्ने कार्यलाई नै KYC भनिन्छ।
केवाईसी को आवश्यकता तथा महत्व
ग्राहक पहिचान को महत्व तथा आवश्यकतालाई निम्न बुँदाहरूमा देखाउन सकिन्छ:-
१. KYCबाट बैंकको ग्राहक र बजारको बारेमा सूचना प्राप्त हुन्छ,
२. बैंकको आन्तरिक नियन्त्रण प्रणाली, संस्थागत सुशासन र सुरक्षा पद्धतिलाई सफल पार्न मद्दत गर्दछ,
३. कालोबजारी ,गैह्रकानूनी आय, कर छली ,आतंकवाद, smuggling आदि क्रियाकलापबाट आर्जन गरिएको रकम बैंकमा प्रवेश गर्न लागेमा जानकारी मिल्दछ,
३. बैंकभित्र हुने गैह्रकानूनी कारोबार तथा शंकास्पद कारोबार माथि निगरानी गर्न सकिन्छ,
४. शंकास्पद कारोबार को बारेमा नेपाल राष्ट्र बैंक मार्फत सरकारलाई जानकारी दिन सकिन्छ,
५. KYC बाट उपलब्ध सूचनाको आधारमा ग्राहक सेवालाई व्यवस्थित र परिमार्जित गर्न सहयोग पुग्दछ,
६. बैंकमा हुन सक्ने सम्भावित जालसाजी ,Frud जस्ता गैरकानुनी कार्य विरुद्ध बैँकले बेलैमा सतर्ककताअपनाउन सक्दछ,
७. बैंकले आफ्ना ग्राहकहरुलाई विभिन्न श्रेणीमा विभाजन गरी
उनीहरूको इच्छा बमोजिम का product ल्याइ व्यवसाय विस्तार गर्न मद्दत गर्दछ,
८. स्वच्छ , सुरक्षित, पारदर्शी, सबल, सक्षम रअनुशासित बैंकिंग प्रणालीको विकास गर्न मद्दत पुग्दछ,
९. ग्राहकका सेवालाई व्यवस्थित परिमार्जित गर्न मद्दत गर्दछ,
१०. औपचारिक आर्थिक क्रियाकलापहरुलाई प्रोत्साहन गरि समानान्तर अर्थतन्त्रको आकार घटाउन सहयोग पुग्दछ।